เราสามารถประยุกต์การทดลองทางจิตวิทยามาใช้กับการเก็บเงินได้ และมันง่าย กลมกลืนกับชีวิต เพราะมันเป็นการตอบสนองโดยธรรมชาติ และจะเก็บเงินเป็นนิสัยไปโดยปริยาย โดยไม่ต้องอาศัยแรงบันดาลใจที่เดี๋ยวมีเดี๋ยวหมด...
1. ทำลืมๆ ไปมั่งก็ได้ (Out of sight, out of mind : จาก Marshmallow experiment)
ทำลืมๆ ในที่นี้ไม่ใช่ทำเป็นลืมเก็บเงิน แต่หมายถึงให้เก็บเงินไว้แล้วก็ลืมๆ มันไปมั่ง โดยการเก็บเงินไว้ที่อื่น หรือเก็บไว้เป็นสิ่งอื่นๆ แทนเงินสดหรือเงินในบัญชีที่เห็นและถอน-โอน-จ่ายได้ง่ายเกินไป จะทำให้เราลดการใช้จ่ายโดยไม่ยั้งคิดลง หรือการที่จ่ายยากขึ้นก็ทำให้ไม่อยากจ่ายไปเอง
และทำลืมๆ ไปมั่งในที่นี้ ไม่ได้หมายถึงให้ลืมสนิท หรือไม่เช็คข้อมูลเลย แต่ควรมีการตรวจสอบข้อมูลแบบนานๆ ครั้ง เช่น เดือนละครั้งก็พอ
2. สั่นกระดิ่งสิ... จะน้ำลายไหลให้ดู (Pavlov’s Classical Conditioning)
การทดลองที่โด่งดังของ Pavlov ที่สั่นกระดิ่ง แล้วให้อาหารสุนัข จนสุนัขจำได้ และเมื่อไหร่ที่ได้ยินเสียงกระดิ่ง มันก็จะน้ำลายไหล แม้จะยังไม่ได้นำอาหารมาให้ก็ตาม เป็นการเรียนรู้และจดจำโดยอัตโนมัติ
เราก็สามารถประยุกต์ใช้การเรียนรู้ จดจำโดยอัตโนมัตินี้มาใช้กับการเก็บเงินได้ เช่น เลือกสิ่งที่เราชอบทำ หรือชอบกินมา 1 อย่าง ทุกครั้ง เมื่อเราถูกกระตุ้นด้วยสิ่งนั้น เราจะโอนเงินหรือหยอดกระปุกด้วยเงินจำนวนเล็กน้อยไปเก็บ
เมื่อเก็บเงินเรียบร้อย เราจะได้ทำหรือได้กินสิ่งที่เราชอบ เป็นการสอนจิตใจของเราว่า “ถ้าเก็บเงิน แล้วจะได้ฟิน” (แต่ความฟินนั้นก็ไม่ควรจะเป็นสิ่งฟุ่มเฟือยเกินไป)
3. ออกแบบพฤติกรรมด้านดี ให้เริ่มได้แบบง่ายๆ ส่วนพฤติกรรมแย่ๆ ก็ทำให้มันเกิดได้ยากซะ (Environment Design)
เอาแบบง่ายจนไม่สามารถบอกว่า “ทำไม่ได้” เช่น เมื่อประยุต์ใช้กับข้อ 2. หากเราชอบดูฟุตบอล ก่อนที่เราจะเปิดดูฟุตบอล ให้ “จ่ายค่าดู” ด้วยการใส่แบงค์ 20 หรือเหรียญ 10 จำนวน 20 บาทลงไปในกระปุกที่ “หยอดง่าย แต่ทำยังใงก็ได้ให้มันเอาออกยาก” (แต่แบงค์ 20 หรือเหรียญ 10 พอเอาออกมาแล้วก็นับง่าย เอาไปฝากแบงค์ได้ง่าย เป็นการส่งเสริมพฤติกรรมที่พึงประสงค์ให้เกิดได้ง่าย)
กระปุกนั้นควรอยู่ใกล้กับอุปกรณ์ที่เราใช้ดูฟุตบอลด้วย และเป็นกระปุกทึบที่ทำให้เรามองไม่เห็นเงินที่อยู่ข้างใน (Out of sight, out of mind นั่นใง)
เมื่อเริ่มต้น อย่าเริ่มให้ยาก เริ่มแบบง่ายที่สุด แบบทำได้วันนี้เลย และขยับสิ่งที่อยู่ไกล+เข้าใจยาก ให้เข้ามาอยู่ใกล้+เข้าใจง่าย (เก็บเงินเพื่อได้ดูฟุตบอลน่าจะใกล้กว่าเก็บเงินเพื่อเกษียณ จริงไหม?...) เมื่อเก็บเงินได้จนเป็นนิสัยแล้ว จะพบว่าเงินที่เราจ่ายให้ตัวเองโดยอัตโนมัตินั้นคุ้มค่าแค่ไหน
ยังมีวิธีที่ส่งเสริมให้พฤติกรรมการเก็บเงินง่ายขึ้นไปอีก นั่นคือ การตัดบัญชีอัตโนมัติ ไปเก็บ ออม ลงทุน ในสิ่งอิ่นๆ เมื่อเงินเดือนออก
หลังตัดเงินไปออมแล้วก็ให้ความฟินกับตัวเองเล็กๆ น้อยๆ อย่างกาแฟซักแก้ว ช้อกโกแลตซักชิ้น หรือแมตช์หยุดโลกด้วยล่ะ
อยากเก็บเงินจริงจัง มีให้อ่านอีกนะ คลิ๊ก
